Primitivo – włoskie wino, na punkcie którego oszalał świat!

Primitivo to włoskie czerwone winogrono, z którego powstają odważne wina o gładkich aromatach jeżyn, ciemnej czekolady i lukrecji. Jego ojczyzną jest Chorwacja, ale swój prawdziwy dom znalazł na płaskowyżach Apulii. W Nowym Świecie primitivo uprawia się w Kalifornii, gdzie znane jest jako zinfandel.

W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci primitivo przeżywało prawdziwe wzloty i upadki. W latach 90. było stosowane główne w mieszankach, by wzbogacić kolor i garbniki oraz dodać nieco alkoholu mniej udanym winom.

W ostatniej dekadzie widać jednak, że przechodzi swego rodzaju renesans, bo primitivo jest jedną z najbardziej znanych winorośli i stało się niejako jednym z symboli Apulii (jest to trzecia najczęściej sadzona odmiana winogron w tym regionie). Porzuciło swoją przeszłość jako mało znane winogrono kupażowane w niedrogich winach i obecnie z primitivo powstają charakterystyczne, wysokiej jakości wina odmianowe.

Primitivo – co to za wino?

Nazwa wcale nie oznacza, ze mamy do czynienia z winem prymitywnym, a nawiązuje do wczesnego dojrzewania winogron. Primitivo tłumaczy się z grubsza jako „wczesny” (od primo – pierwszy).

To włoskie wino o głębokiej barwie, umiarkowanej taninie i pełnej treściwości oraz intensywnym smaku z wysoką kwasowością. Ma rustykalny, ziemisty charakter i ogólnie zawiera dużo alkoholu.

Primitivo często osiąga 18% ABV, które w winach stołowych jest zredukowane do 14%. W tym winie często pojawia się goryczka, która łączy się z zapierającymi dech w piersiach taninami. Oznacza to również, że potrzebuje kilku lat w beczce lub butelce.

Oprócz wina wytrawnego, rodzaje wina to Primitivo di Manduria Riserva, które musi dojrzewać przez 24 miesiące, z czego co najmniej 9 miesięcy w drewnie, oraz Primitivo Dolce Naturale DOCG – słodkie, gładkie i wyraziste na podniebieniu.

Jak smakuje primitivo?

Z winogron primitivo powstają bardzo intensywne, ciemnorubinowe wina o pikantnym i owocowym nosie. Są zazwyczaj pełne i bogate w alkohol, ze średnim poziomem tanin i kwasowością. Na podniebieniu ciepłe, miękkie, o doskonałej strukturze i trwałości oraz słodkim finiszu.

Smaki primitivo są wyraźne i bardzo owoce – znajdziemy tu nuty ciemnej wiśni, czarnej porzeczki, jeżyny, maliny, moreli oraz figi. Ma również typowe ziemiste lub kwiatowe aromaty lukrecji, dymu, anyżu gwiazdkowatego, czarnego pieprzu, kardamonu i goździków.

Wiele włoskich primitivo dojrzewa obecnie w amerykańskim dębie, gdzie nabierają aromatów ciemnej czekolady, słodkiego tytoniu i przypraw korzennych.

Po 3-5 latach w chłodnej piwnicy wysokiej jakości primitivo oferuje aromaty konfitur, suszonych owoców, śliwek, wanilii, gałki muszkatołowej, starej skóry i słodkiego tytoniu fajkowego.

• Sprawdź też! Renesans chianti! Poznaj odmiany, których warto spróbować!

Dlaczego primitivo jest tak popularne?

Primitivo to jedno z najczęściej eksportowanych win włoskich i wciąż wykazuje tendencję wzrostową. O jego wielkiej popularności decyduje profil smakowy, który jest w stanie podbić bardzo szeroką publiczność.

Jest to przede wszystkim wino młode, ale może też nieźle starzeć się w butelce, nabierając złożoności i ciała. To wino mocne, bogate w aromaty i owocowe nuty, aksamitne i niezwykle przyjemne, potrafiące sprostać naprawdę wielu gustom.

Ponadto primitivo doskonale komponuje się z jedzeniem i można je znaleźć w różnych stylach – od win młodych, przez reservy dojrzewające w beczce lub leżakowane w butelce, czerwone i różowe, po wzmocnione. Nie brakuje też słodkich win deserowych, które będą opatrzone etykietą dolce naturale. To daje konsumentom szerokie pole do wyboru i zachęca do degustowania. A do tego dobre primitivo można kupić w atrakcyjnej cenie. Te niezliczone cechy sprawiły, że świat wprost upomina się o primitivo.

Primitivo a zinfandel – czym się różnią?

Chociaż primitivo uprawia się wyłącznie we Włoszech, to samo winogrono w Nowym Świecie zyskało sławę jako zinfandel.

Wina primitivo i zinfandel powstają z tej samej odmiany winogron, różnią się jednak nieco od siebie, a to za sprawą warunków uprawy winorośli.

Odmiany primitivo dojrzewają w gorącym włoskim słońcu, dając mniej słodką i owocową wersję zinfandela o bardziej ziemistym, garbnikowym stylu.

Zinfandel uprawiany jest głównie w kalifornijskich regionach Lodi, dolinie Napa i dolinie Dry Creek w hrabstwie Sonoma, a także w niektórych częściach stanu Nowy Jork. Daje wina o wyższej zawartość alkoholu i cukru, co przekłada się na słodszy i gładszy styl.

Chociaż tych nazw win nie można używać zamiennie, winiarze z Włoch często używali określenia zinfandel w swoich etykietach, sprzedając je w USA.

Primitivo z jedzeniem. Foodpairing

Średnia kwasowość i wysoka zawartość tanin sprawiają, że primitivo bardzo dobrze łączy się z jedzeniem. Lubi szczególnie dania, które równoważą taniny. Idealnymi połączeniami są więc pieczone lub grillowane czerwone mięso oraz dziczyzna.

Bardziej wszechstronne młode wersje mogą być także dodatkiem do zup z roślin strączkowych i potraw z sosami pomidorowymi. Warto je podawać do takich dań, jak bakłażan parmigiana, spaghetti alla puttanesca, gicz jagnięca w pomidorach czy klasyczne spaghetti bolognese.

Starsze roczniki bardzo dobrze komponują się z twardymi serami, np. pecorino. Z kolei słodkie primitivo nadaje się do wyrafinowanych połączeń z tartami z ciemnymi owocami, prażonymi migdałami, czekoladą, a także z dojrzewającymi serami.

Konrad Bukowski