Francuskie wina. Trudne słowa na etykiecie. Co oznaczają?

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie raz zatrzymaliście się przy alejkach z winami i zastanawialiście się, co dokładnie oznaczają te wszystkie mylące określenia na butelce win francuskich. W porównaniu z pozostałymi winami europejskimi, wydają się o wiele bardziej skomplikowane.

Rzeczywiście, te etykiety mogą być trudne do odczytania i zrozumienia, szczególnie jeśli nie znamy języka francuskiego. Jednak nie zostawimy Was z tym kłopotem samych. Przygotowaliśmy krótki przewodnik, jak rozszyfrować francuskie wina.

Etykiety win francuskich. Najważniejsze informacje

Jak zapewne zauważyłeś, typowa etykieta na butelce francuskiego wina jest biała lub żółta z czarnymi, złotymi lub białymi literami. Francuscy winiarze lubią oznaczać swoje wina w taki sam sposób, jak robiono to wieki temu. Etykieta musi nawiązywać do tradycji i prestiżu.

Na typowej francuskiej etykiecie znajdziemy:

1. nazwę producenta/winnicy – często można znaleźć też termin Château (czyt. szato), który oznacza po francusku zamek lub dom szlachecki,
2. nazwę regionu – w większości francuskie etykiety win wskazują region wina, a nie odmianę winogron, choć oczywiście znajdzie się kilka wyjątków.
   Dzieje się tak dlatego, że we Francji istnieje ponad 200 odmian winorośli, a wiele regionów winiarskich łączy ze sobą kilka odmian, aby stworzyć swój charakterystyczny styl,
3. rok produkcji,
4. klasyfikację jakości,
5. zawartość alkoholu

Klasyfikacja win francuskich

Francuskie wina i etykiety win są kontrolowane przez system klasyfikacji, który obejmuje 3 podstawowe kategorie. Im bardziej rygorystyczne normy wino musi spełnić, tym wyżej plasuje się w klasyfikacji.

• AOP (Appellation d’Origine Protégée) – oznacza najwyższą jakość wina. Wina podlegają rygorystycznym przepisom regulującym na przykład pochodzenie geograficzne winogron, minimalną zawartość alkoholu, ilość wina produkowanego na hektar oraz metody produkcji (w tym odmiany i procent użytych winogron ). Ok. 50% win francuskich należy do tej kategorii. Dawniej system nazywany był Appellation d’Origine Contrôlée (AOC).

• IGP (Indication Geographique Protégée) – wina podlegają przepisom dotyczącym pochodzenia geograficznego winogron i ilości wina wyprodukowanego z hektara. Kategoria ta stanowi około 30% produkcji francuskich win, a ich jakość znacznie się różni.
• Vin de France – wina mogą być produkowane z winogron uprawianych w dowolnym miejscu we Francji, dlatego na etykiecie nie jest podana ani nazwa, ani region. Około 20% produkcji należy do tej kategorii. Vin de France są często oznaczane odmianą winogron.
  Winiarze muszą używać określonych odmian winogron sugerowanych przez komitet, ale ogólne przepisy są mniej restrykcyjne niż w przypadku win AOP i IGP. Dawniej kategoria nosiła miano Vin de pays (VDP), co w tłumaczeniu oznacza wino wiejskie.

We Francji ponad dekadę temu funkcjonowała jeszcze kategoria Vin de Délimité de Qualité Supérieure (VDQS) – plasowała się pomiędzy winami AOP i IGP. Należało do niej mniej niż 1% całkowitej produkcji win, dlatego kategoria ta została usunięta z francuskiej hierarchii od rocznika 2011.

Wina, które mieściłyby się w tej kategorii, zostały podniesione do win AOP lub obniżone do win IGP, w zależności od jakości.

Co jeszcze znajdziesz na etykiecie?

Francuskie etykiety pełne są terminów i zwrotów, które niosą za sobą ważne dla konsumenta informacje. Skupmy się na najważniejszych z nich. Te określenia warto zapamiętać!

• biologique – wino organiczne,
• blanc de blancs – wino musujące wyprodukowane w 100% z białych winogron,

• blanc de noirs – białe wino musujące wyprodukowane w 100% z czarnych winogron.
• brut – wytrawne wino musujące,
• cépage – kupaż/mieszanka winogron,
• château – winnica (w dosłownym tłumaczeniu oznacza zamek; winnica może się tak podpisywać, nawet jeśli na jej terenie taka budowla się nie znajduje)
• côtes – wina ze zbocza, które zwykle ciągnie się wzdłuż rzeki (np. Côtes du Rhône – zbocza Rodanu),

• coteaux – wina z grupy stoków lub wzgórz (np. Coteaux du Layon – zbocza wzdłuż rzeki Layon),
• cru – oznacza winnicę lub grupę winnic zwykle uznawanych za jakość,
• cuvée” – konkretne wino/mieszanka (dosłownie oznacza kadź/zbiornik),
• demi-sec – wino półwytrawne,
• domaine – posiadłość winiarska z winnicami,
• doux – wino słodkie,
• elevé en fûts de chêne – wino leżakowane w dębie,
• grand cru – termin używany w Burgundii i Szampanii do wyróżnienia najlepszych winnic w regionie,

• grand vin – termin stosowany w Bordeaux do wyróżnienia najlepszego wina w danej winnicy, tzw. „pierwsza etykieta”,
• mis en bouteille au château/domaine – butelkowane w winnicy,
• moelleux – wino słodkie,
• mousseux – wino musujące,
• non-filtré – wino niefiltrowane,
• pétillant – wino lekko musujące,
• premiere cru – termin używany w Burgundii i Szampanii w celu wyróżnienia drugich najlepszych winnic w regionie, tzw. „druga etykieta”,

• sec – wino wytrawne,
• supérieur – termin używany w Bordeaux do opisania wina o wyższych minimalnych wymaganiach dotyczących alkoholu i starzenia niż wino bazowe,
• sur lie – wino dojrzewające na osadzie,
• vignoble – winnica,
• vin doux naturel (VDN) – wino wzmacniane podczas fermentacji (zwykle słodkie wino deserowe).

Konrad Bukowski

(fot. depositphotos)