Jak czytać etykiety win hiszpańskich?

Co Ci powiedzą etykiety win hiszpańskich? Dużo! Chyba nie ma sklepu, w którym nie można kupić butelki hiszpańskiego wina. Jest popularne, a do tego Polacy je tak bardzo polubili, że stało się szeroko dostępne. Jednak bardzo ważne jest, by wiedzieć, jakie informacje zawiera etykieta. Nie zawsze kasjer/sprzedawca będzie mógł nam pomóc. W przypadku dyskontów lub marketów chyba nie mamy na co liczyć.

Bez względu na to, czy kupujesz wino w gorącej Hiszpanii, w pobliskim sklepie, czy zamawiasz je w restauracji, ten krótki przewodnik pomoże Ci lepiej zrozumieć hiszpańską etykietę. Dzięki temu będziesz mógł wybrać świadomie odpowiednią butelkę i poczujesz się zdecydowanie swobodniej między regałami z winami lub trzymając kartę win.

Etykiety win hiszpańskich. Najważniejsze informacje

Prawie każda hiszpańska etykieta zawiera 8 podstawowych elementów. Czas je rozszyfrować!

1. Nazwa wina.
2. Region (miejsce produkcji, w tym klasyfikację jakości związaną z regionem).
3. Klasyfikację starzenia – sposób i czas dojrzewania wina.
4. Rocznik – rok zbiorów winogron.
5. Nazwa producenta/winiarni.
6. Opis wina – może zawierać historię danego wina, opis degustacyjny, informację o odmianie winorośli, sugestie dotyczące temperatury serwowania oraz propozycje foodpairingu.
7. Oznaczenie zawartości alkoholu.
8. Pieczęć regionalnej rady regulacyjnej (jeśli dotyczy danego wina) – każdy z regionów (IGP, DO, DOP, DOCa) posiada organ zarządzający, który określa konkretne wytyczne dotyczące wytwarzania wina – miejsce produkcji, odmianę winogron, przebieg procesu winifikacji itd. Jeśli wino spełnia wymogi, otrzymuje oficjalną naklejkę, którą można umieścić na butelce.
   

Region i klasyfikacja związana z regionem

W przypadku większości wina z Europy etykieta powie Ci, skąd pochodzi wino i jak zostało wyprodukowane, a nie jakie winogrona są w środku. Ten sam szczep może dać bardzo różne wina w zależności od regionu, gdzie jest uprawiany. Ta informacja ma stworzyć wyobrażenie o rodzaju wina, które się znajduje w butelce.

Najlepsze odmiany używane w hiszpańskim winie to tempranillo, garnacha i monastrell.

Hiszpania ma sześć klasyfikacji jakości wina, ale liczące się są cztery z nich. Obejmują wina od bardzo podstawowych aż po wykwintne i najwyższej jakości. W większości przypadków są one określane przez region, w którym są produkowane.

• IGP (Indicación Geográfica Protegida) – bardziej popularna nazwa to Vino de la Tierra (wina ziemi) i występuje na etykietach wymiennie z IGP. Ta kategoria wskazuje na wino z określonych obszarów geograficznych, które nie są sklasyfikowane i regulowane, czyli gdzie istnieje mniej ograniczeń dotyczących odmian winorośli, plonów i praktyk winiarskich niż w przypadku np. DOP.
  
•  DO (Denominación de Origen) – wino produkowane w ramach DO podlega szeregowi norm i procedur jakości, np. wg przepisów Ribera del Duero musi mieć co najmniej 75% winogron tinto fino, a Rueda musi zawierać co najmniej 50% odmiany verdejo.Tak naprawdę większość hiszpańskich win, które nie pochodzą z Rioja, podlega pod tę kategorię. W Hiszpanii jest około 70 regionów DO.

• DOCa (Denominación de Origen Calificada) – dotyczy win najwyższej jakości, które muszą spełniać wyższe standardy regulacyjne niż DO. W Hiszpanii są tylko dwa regiony z tym certyfikatem: Rioja i Priorat.

• DOP (Denominación De Origen Protegida) – chroniona nazwa pochodzenia, obejmuje wina z określonego regionu, które wyrażają jego terroir (ziemię). Obecnie w Hiszpanii istnieje 96 regionów produkcji wina DOP.
  

W większości krajów UE istnieją równoległe systemy, np. włoskie DOC i francuskie AOC.

W Hiszpanii istnieją jeszcze 2 kategorie, ale rzadko spotkasz je na sklepowej półce. Pierwsza to Vino de mesa, czyli wino stołowe – to wina bez oznaczenia regionu oraz bez rocznika, raczej niepodlegające kontroli jakości. Na ogół są proste i niezbyt dobre.

Druga natomiast to Vino de Pago (VP) – to jedna z nowszych klasyfikacji i obejmuje wina pochodzące z jednych z najlepszych winnic w Hiszpanii, ale niekoniecznie muszą się one znajdować w regionie DO. To dość elastyczna kategoria. Jak dotąd istnieje jedynie blisko 20 win VP.

Sprawdź też! Kuchnia pełna słońca, czyli wieczór w stylu hiszpańskim!

Klasyfikacja starzenia

Każdy termin informuje, jak długo wino dojrzewało przed opuszczeniem winnicy. Długość dojrzewania i czas, w jakim wino spędza w dębowych beczkach, zmienia jego smak i jakość. Młode wina są dość świeże z owocowym profilem, podczas gdy starsze roczniki nabierają bardziej waniliowych i dębowych nut.

• Joven – to określenie oznacza, że trzymasz w ręku wino młode. Nie jest przeznaczone do leżakowania i powinno być spożyte w ciągu roku, do dwóch. Wina leżakują w dębowej beczce bardzo krótko.
• Roble – to określenia na wino „dębowe”. Zwykle leżakuje od 3 do 6 miesięcy.
• Crianza – czerwone wina leżakują przez co najmniej 2 lata, z czego co najmniej 6 miesięcy muszą dojrzewać w dębie. W przypadku białych win leżakują one ok. 18 miesięcy, a pozostałe pół roku w dębowej beczce. W regionach takich jak La Rioja przepisy są bardziej rygorystyczne: czerwone wino crianza musi leżakować w beczkach przez 1 rok.
  
• Reserva – czerwone wina leżakują co najmniej 3 lata, z czego co najmniej 12 miesięcy w dębowej beczce. Biała reserva musi dojrzewać co najmniej 2 lata, w tym 12 miesięcy w dębie. Butelki oznaczone jako reserva to też wina z lepszych roczników.
• Gran reserva – to wina wyłącznie z najlepszych roczników. Dojrzewają też o wiele dłużej. Czerwone wina leżakują co najmniej 5 lat, z czego muszą spędzić w dębie przynajmniej 18 miesięcy. W rejonie La Rioja czas w beczce wynosi 24 miesiące. W przypadku białych win gran reserva dojrzewa 4 lata, z czego 6 miesięcy leżakuje w dębowej beczce. Wielu producentów jednak wydłuża ten czas, by osiągnąć najwyższą jakość wina.
  

W przypadku reservy i gran reservy mamy do czynienia z winami bardziej złożonymi, lepiej zbudowanymi – przekłada się to na smak, ale też i na cenę.

Co ze słodyczą hiszpańskiego wina?

Nie zawsze znajdziesz na hiszpańskiej etykiecie określenie stopnia słodyczy wina – jest to raczej zarezerwowane dla kilku win białych i win musujących. Najważniejsze terminy określające słodycz w winie to:

• seco – wino wytrawne,
• semi-seco – wino półwytrawne,
• semi-dulce – wino półsłodkie,
• dulce – wino słodkie.

Co jeszcze znajdziesz na etykiecie?

Oprócz najistotniejszych informacji, które umiesz już rozszyfrować, etykieta zawiera szereg dodatkowych terminów w języku hiszpańskim, które też warto poznać. Oto najpopularniejsze z nich:

• añejo – wino leżakuje co najmniej 2 lata,
• bodega – winiarnia,
• cosecha – rocznik, rok zbioru,
• espumoso – wino musujące,
• meses de crianza/en barrica/en botella – miesiące leżakowania/w beczce/ w butelce,
• noble – wino leżakujące co najmniej rok,
• rosado – rosé,
• sin cosecha – wino bez rocznika,
• sulfitos – siarczany,
• viejo – wino, które dojrzewało przez co najmniej 3 lata,
• viñedo – winnica,
• vino blanco – białe wino,
• vino tinto – czerwone wino.

Tomasz Lipiński