Najlepsze wina włoskie! Szlak winny Italii

Ponad 400 winnych apelacji, czyli regionów o chronionej nazwie pochodzenia, i ok. 2000 odmian winorośli – Italia to niezwykłe bogactwo winnych doznań. Dziś chcę Was zabrać w tę podróż, dzięki której odkryjecie wina włoskie.

Wina musujące

Gdy chcemy napić się naprawdę poważnych włoskich win musujących, powinniśmy skierować nasze zainteresowanie w kierunku dwóch regionów winiarskich: Franciacorty i Trento. W przypadku obu regionów używane są te same odmiany, które wykorzystywane są do wytwarzania szampanów, czyli pinot noir, chardonnay, pinot bianco lub pinot meunier.

W wielu przypadkach ich jakość szampanom nie ustępuje. Są to poważne wina w kolorze białym i różowym, o różnym poziomie wytrawności i różnym czasie dojrzewania na drożdżowym osadzie. Są również bardzo wszechstronne – od świeżych, rześkich win na aperitif po dojrzałe, bogate wina kulinarne, którym nie straszne owoce morze, grillowany tuńczyk lub nawet cielęcina. Białe extra brut z vitello tonnato (schabem cielęcym)? Jasne! Nic więcej nie będziecie chcieli jeść i pić.

Sprawdź! Jak serwować wino musujące?

• Polecani producenci Franciacorta: Bellavista, Ca’del Bosco, Fratelli Berlucchi, Berlucchi’61, Barone Pizzini, Il Mosnel.
• Polecani producenci Trento DOC: Ferrari. Altemasi, Levii. Maso Martis.

Trzeba też przypomnieć o lambrusco. To stosunkowo proste, ale jakże przyjemne, lekko musujące wina pochodzące z regionu Emilii Romagni. Przez długi czas wino o bardzo złej sławie i podobnej jakości, ale od kilku lat można zaobserwować jego powrót do formy. Te czerwone, zazwyczaj lekko perlące się, mocno kwasowe wina to niezawodny kompan do pizzy margherity, lasagnii lub deski wędlin. Oferta w Polsce nie jest zbyt bogata, ale warto poszukać etykiet od Fattoria Moretto, Zanasi, Cantina di Sorbara. Niedrogo, a bardzo przyjemnie i bez zadęcia.

Wina białe

Włochy słyną przede wszystkim z win czerwonych, ale miłośnicy bieli też znajdą coś dla siebie. Kto z nas nie pił pinot grigio z Veneto? Tak, to najbardziej znane wino Półwyspu Apenińskiego. I przy okazji najnudniejsze. Bez trudu możecie napić się dużo lepszych i ciekawszych win z całego kraju – nawet z gorącej Sycylii.

Na samej północy w regionie Alto Adige, słynącego z narciarskich stoków i licznych gwiazdkowych restauracji, napijecie się doskonałych pinot bianco i sauvignon blanc – jednych z najlepszych interpretacji tych odmian na świecie.

• Polecani producenci: Cantina Terlano, Cantina Tramin, Elena Wach, Nals Margreid, Franz Haas, Alois Ladeger, Hofstatter.

Nad południowymi brzegami jeziora Garda warto napić się win z apelacji Lugana i Custoza. To przyjazne, bardzo użyteczne kulinarnie wina białe, które doskonale sprawdzą się w towarzystwie lekkich ryb i białych mięs. Dużo aromatów owocowych, dość pełne ciało i przy tym świetnie zachowana świeżość.

• Najlepsi producenci to: Ca’Maiol, Zenato, Ca dei Frati, Monte del Fra.

Na wschodnim wybrzeżu królują trzy białe odmiany: passerina, pecorino (nie ma nic wspólnego z serem) oraz verdicchio. Z tych dwóch pierwszych powstają dość krzepkie wina o niezłym potencjale dojrzewania i bardzo dobrze spisujące się na stole. Spróbujcie z pieczonym drobiem lub tłustymi rybami. Z kolei verdicchio w wersji Verdicchio dei Castelli di Jesi to wino rześkie, o aromatach cytrusów i jabłek, ze świetną kwasowością i przyjemnym, migdałowym finiszem. Doskonałe do wszelkiego rodzaju owoców morza.

• Polecani producenci: Ciu Ciu, Umani Ronchi, La Distesa, Centanni, Pievalta, Velenosi, Marotti Campi.

Na południu, w gorącej Kampanii, tłoczy się jedne z najlepszych win białych na Półwyspie. Są to Fiano di Avellino i Greco di Tufo. Pierwsze powstaje z odmiany fiano i jest obłędnie aromatyczne, z nutami kwiatów pomarańczy, miodu, migdałów, o dobrej świeżości, podkreślonej pikantną mineralnością. Greco di Tufo zaś jest z natury bardziej mineralne, pikantne, ale nie brak mu świeżości cytrusów i migdałowej goryczki. Arancini (ryżowe kulki z mięsem mielonym), owoce morza, białe grillowane mięso to dobre tropy kulinarne.

• Polecani producenci: Feudi di San Gregorio, Mastroberardino, Pietracupa, Donnachiara.

Wina czerwone

Nie wymyślę prochu stwierdzeniem, że winami czerwonymi Italia płynie. Słynne i osiągające bardzo wysokie ceny Barolo, Brunello di Montalcino albo Amarone di Valpolicella, Chianti Classico to wina, które leżą u fundamentów winiarskiej kultury. Ale przecież to nie wszystko.

Osoby preferujące wina lżejsze, o niskim poziomie alkoholu i niewielkich taninach powinny skierować swoje oczy na Valpolicellę Classico, która powstaje w okolicach Werony. To lekkie, soczyste wino o aromatach czereśni, wiśni, zazwyczaj poniżej 13% alkoholu, z przyjemną wiśniową kwasowością. Doskonale nadaje się do lżejszych dań bazujących na sosie pomidorowym, dojrzewających wędlin i przede wszystkim do pizzy margherity.

Sprawdź! Najlepsze czerwone wino do gotowania!

Wszyscy znają barolo – najsłynniejsze i największe wino Italii, z pewnością jedno z najdroższych. Jeśli lubicie charakterne wina o mocnej taninie i wyrazistej kwasowości, dobrą alternatywą będą dla Was wina oznaczone jako Valtellina Rosso i Valtellina Rosso Superiore oraz Taurasi i Agliagnico di Vulture.

Taurasi oraz Aglianico di Vulture to wina tłoczone z odmiany aglianico, z tym że pierwsze powstaje w Kampanii, zaś drugie w Bazylikacie. To mocarny szczep, który w odróżnieniu od nebbiolo daje wina skoncentrowane i gęste, ale podobnie taniczne i niezgorzej kwasowe. Tak jak barolo doskonale znoszą upływ czasu i szczerze powiem, że picie ich za młodu to prawdziwa tortura. Warto odczekać minimum 6-8 lat od zbiorów, nim napełnicie nimi swoje kieliszki. Najlepsze okazy spokojnie wytrzymają nawet 20 lat dojrzewania w piwnicy.

• Polecani producenci: Cantina del Notaio, Quintodecimo, Feudi di San Gregorio, Mastroberardino, Paternoster, Elena Fucci.

Jeśli zaś lubicie wina mocno owocowe i dobrze zbudowane, takie jak primitivo, ulubione wino Polaków, powinniście spróbować również win z odmian negroamaro lub nero d’avola.

Pierwsza odmiana uprawiana jest w tym samym regionie, co primitivo, czyli w spalonej słońcem Apulii, obcasie apenińskiego buta. Odmiana ta daje mocno nasycone, krzepkie i intensywne wina o aromatach leśnych owoców. Są nieco bardziej wytrawne i bardziej złożone od tych z primitivo. Wina z odmiany negroamaro produkowane są w apelacji Salice Salentino – tej nazwy zatem szukajcie na sklepowych półkach win.

• Polecani producenci: Gianfranco Fino, Leone Castris, Varvaglione, Cantina Due Palme.

Nero d’avola to szczep uprawiany na Sycylii – tłoczone z niego wina są gęste, sycące od materii, mają odrobinę nut pikantnych i do tego dużo ciemnych owoców – jagód, dojrzałych śliwek. Świetnie sprawdza się przy grillu. Najlepsze wina mają dość duży potencjał dojrzewania, dlatego warto odłożyć je na kilka lat do piwnicy.

• Polecani producenci: Donnafugata, Gulfi, Planeta, Azienda Agricola Cos.

Mam nadzieję, że tych kilka propozycji zachęci Was do odkrywania winnych Włoch. Mam świadomość, że to ledwie muśnięcie tematu – pełne opracowanie zajęłoby wiele, wiele stron. Ale niech będzie to przyczynkiem do Waszych eksploracji. Nieważne, czy będziecie na urlopie na Półwyspie Apenińskim, czy staniecie przed sklepową półką – spróbujcie czegoś nowego. Bez tego życie było nudne i wcale nie takie dolce.

Sebastian Bazylak

Autor bloga