Gruzińskie wina – odkryj smaki i tradycję winiarską Kaukazu

Jeśli jest coś, co Gruzini robią z pasją, to jest to wino. Gruzja to nie tylko kraj malowniczych krajobrazów i gościnnych ludzi, ale także kolebka światowego winiarstwa. Tradycja uprawy winorośli sięga tu 8 000 lat, co czyni Gruzję najstarszym regionem winiarskim na świecie. Dziś w tym niewielkim kraju uprawia się ponad 500 rodzimych szczepów winorośli, a także wiele odmian zagranicznych.

Qvevri – serce gruzińskiego winiarstwa

Gruzińskie wina nie byłyby tym, czym są bez qvevri – glinianych amfor zakopywanych w ziemi, w których wino fermentuje i dojrzewa od tysięcy lat. To właśnie ta starożytna technika nadaje winom bogaty smak, lekką oksydację i solidne taniny.

Wina qvevri często mają bursztynowy kolor (jeśli są białe) i wyrazisty, dziki aromat, wynikający z fermentacji na skórkach. UNESCO wpisało tę metodę na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a jej popularność rośnie na całym świecie.

Regiony i różnorodność stylów

Gruzja jest podzielona na kilka głównych regionów winiarskich, a każdy z nich ma swój charakterystyczny styl:

• Kachetia – serce gruzińskiego winiarstwa, gdzie produkuje się większość win. To tutaj królują qvevri, a najbardziej znanym szczepem jest rkatsiteli – wszechstronne białe wino o nutach jabłek i suszonych owoców. W Kachetii powstaje również słynne saperavi – głęboko rubinowe, mocno taniczne wino o aromatach śliwek i jeżyn.

• • Kartlia – region o klimacie kontynentalnym, w którym produkuje się zarówno czerwone, jak i białe wina. Tutaj popularne są szczepy chinuri i goruli mtsvane, często wykorzystywane do produkcji win musujących.
  • Imeretia – to region w zachodniej Gruzja, gdzie wina są świeższe i bardziej owocowe. Często charakteryzują się wysoką kwasowością i nutami cytrusów oraz tropikalnych owoców.
  • Racza-Lechkhumi – górski region znany z półsłodkich win czerwonych, takich jak aleksandrouli i mujuretuli, tworzących razem kultowe wino kvanchkara – delikatne, owocowe i lekko pikantne.

Najważniejsze gruzińskie szczepy winorośli

W tym niewielkim kraju uprawia się ponad 500 rodzimych szczepów, co czyni go jednym z najbardziej różnorodnych regionów winiarskich na świecie. Każdy z nich ma swoją historię, unikalne cechy i smak, który doskonale oddaje charakter regionu, z którego pochodzi. Przyjrzyjmy się tym najpopularniejszym!

Białe szczepy

Rkatsiteli

Najpopularniejsza biała odmiana w Gruzji, szczególnie ceniona w Kachetii. Jej nazwa oznacza „czerwony róg” – nawiązanie do charakterystycznych, czerwonobrązowych łodyg winorośli. Jest to winogrono o wysokiej kwasowości i uniwersalnym charakterze.

Wina dojrzewane w stalowych zbiornikach są cytrusowe, z nutami zielonego jabłka i limonki. Te z qvevri są pełniejsze, bardziej strukturalne, o aromatach suszonych owoców, miodu i przypraw.

Kisi

Pochodzi z Kachetii i jest uznawane za jedno z bardziej eleganckich gruzińskich winogron. Daje wina o bogatszej strukturze i delikatniejszej kwasowości niż rkatsiteli, z bardziej kwiatowymi i tropikalnymi nutami.

Wina leżakujące w qvevri stają się bardziej oleiste, o wyraźnych aromatach miodu, pigwy i suszonych owoców.

Mtsvane kakhuri

Nazwa mtsvane oznacza „zielony” i odnosi się do koloru winogron. Szczep pochodzi z Kachetii i często jest blendowany z rkatsiteli, nadając winu więcej aromatyczności i świeżości. Mtsvane kakhuri charakteryzuje się wysoką kwasowością i owocowym profilem. Jest lekkie, cytrusowe, z nutami gruszki, zielonego jabłka i białych kwiatów.

Wina dojrzewane w qvevri stają się bogate, o złocistej barwie, z aromatami dojrzałej brzoskwini, moreli, orzechów włoskich i przypraw korzennych.

Tsolikouri

Jest jednym z najbardziej cenionych szczepów w zachodniej Gruzji. Charakteryzuje się wysoką kwasowością i świeżymi, owocowymi aromatami. Jest na ogół lekkie, cytrusowe, przypominające muscadet lub albarino.

Tsolikouri z qvevri jest natomiast bardziej mineralne, o nutach suszonych kwiatów i skórki pomarańczy.

Chinuri

Odmiana pochodząca z Kartlii, często wykorzystywana do produkcji win musujących dzięki swojej wysokiej kwasowości. Daje wina lekkie, orzeźwiające, w których dominują nuty zielonego jabłka, cytryny, limonki i polnych kwiatów, a w niektórych nawet pojawiają się subtelne akcenty ziołowe.

Czerwone szczepy

Saperavi

Najważniejszy czerwony szczep Gruzji, a zarazem jeden z niewielu na świecie o czerwonym miąższu. Nazwa saperavi oznacza barwić, co nawiązuje do intensywnie rubinowego koloru win. Wina te mają wysoki potencjał starzenia.

Wina dojrzewające w stali są zazwyczaj soczyste, z wyraźnymi nutami czarnych owoców. W przypadku leżakowania w beczce saperavi daje pełne, bogate wino, o nutach czekolady, wanilii i przypraw. Wina z qvevri zaś bardzo taniczne, ziemiste, o aromatach leśnych i wiśni.

Tavkveri

To czerwony szczep z Kartlii, często wykorzystywany do win różowych i lekkich czerwonych. Wina z tavkveri są soczyste, o średniej kwasowości i delikatnej strukturze taninowej.

Wina czerwone są owocowe, lekkie, z aromatami truskawek, malin, fiołków i subtelną nutą przypraw. Wina różowe opisywane są jako świeże, o wyraźnych nutach poziomek, granatu i czerwonych porzeczek.

Aleksandrouli

Szczep pochodzi z górskiego regionu Racha-Lechkhumi i jest często używany do produkcji półsłodkich win. Charakteryzuje się lekką strukturą i soczystymi aromatami czerwonych owoców. Daje wina lekkie, przypominające pinot noir, z aromatami malin i poziomek. Wina półsłodkie są natomiast soczyste, kwiatowe, z nutami przypraw.

Ojaleshi

Czerwony szczep z Samegrelo, znany ze swojej intensywnej owocowości i subtelnej pikantności. Wina z ojaleshi są soczyste, o umiarkowanej kwasowości, dobrze zbalansowane, średnio zbudowane i pełne aromatów dojrzałych śliwek, jagód i fiołków oraz z lekką pikantnością na finiszu.

Shavkapito

Historyczny szczep z Kartlii, kiedyś niemal zapomniany, dziś coraz bardziej ceniony. Wina z shavkapito mają średnie ciało i dobrą kwasowość, co czyni je świetnym wyborem do jedzenia.

Z tego szczepu powstają na ogół eleganckie wina , z aromatami wiśni, granatu, czerwonej porzeczki oraz nutami ziemistymi i korzennymi.

Gruzińskie wina podbijają Europę

W ostatnich latach gruzińskie wina zdobywają coraz większą popularność w Europie. Wpływa na to kilka czynników.

• • 1. Moda na wina naturalne – długowieczna metoda produkcji w qvevri idealnie wpisuje się w trend na wina ekologiczne, czyli nisko interwencyjne. Coraz częściej gruzińskie butelki pojawiają się w naturalnych wine barach w Berlinie, Londynie czy Kopenhadze.
    2. Rosnąca świadomość konsumentów – Europejczycy coraz chętniej sięgają po mniej znane, autochtoniczne odmiany winorośli. Rkatsiteli, kisi czy saperavi stają się synonimami ciekawych i autentycznych win.

Wino mołdawskie. Unikatowość w dobrej cenie!

• • 3. Wsparcie Unii Europejskiej – Gruzja zacieśnia współpracę gospodarczą z UE, a rosnąca liczba importerów sprawia, że gruzińskie wina łatwiej znaleźć w europejskich sklepach i restauracjach.
    4. Szeroka gama stylów – od lekkich, świeżych białych win z Imeretii po potężne, długowieczne czerwone Saperavi – Gruzja oferuje wina na każdą okazję i do każdej kuchni.

Coraz częściej mówi się, że Gruzja to przyszłość winiarstwa. Unikalne metody produkcji, rzadkie odmiany winorośli i niezwykłe bogactwo smaków sprawiają, że kraj ten przyciąga zarówno koneserów, jak i tych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z winem. Jeśli więc jeszcze nie próbowałeś gruzińskiego wina, czas to jak najszybciej zmienić!

Konrad Bukowski

(fot. depositphotos)