Inspiracje
4 przepisy na sos winegret, które warto znać!
W kuchni są takie składniki, które niby są tylko dodatkiem, ale bez nich całość po prostu, kolokwialnie mówiąc, „nie siada”. Jednym z takich elementów jest sos winegret – pozornie prosty dressing na bazie oliwy i soku cytrynowego, który potrafi nie tylko spiąć smak potrawy, ale też nadać jej charakteru.
Dobry winegret to nie tylko „coś do sałaty”. Kryje się za nim kawał historii, którą warto poznać, ale to dopiero początek. Najciekawsze w kuchni są różne warianty winegretu, które sprawiają, że dania smakują oryginalnie! Poznajcie 4 nasze ulubione przepisy!
Dzieje sosu winegret! Od rzymskich stołów po francuski salon
Choć sos winegret kojarzy się dziś głównie z francuską kuchnią, jego historia sięga znacznie głębiej, bo aż do starożytnego Rzymu. W traktacie De re coquinaria (I w. n.e.), przypisywanym Apicjuszowi, znajdziemy receptury na sosy na bazie oliwy, octu winnego, ziół i miodu – czyli składników, które dzisiaj uznalibyśmy za klasyczny winegret. Rzymianie używali takich mieszanek do przyprawiania warzyw, ryb czy owoców morza, a ocet winny pełnił ważną funkcję nie tylko smakową, ale i konserwującą.
Historia sosu winegret sięga aż starożytności (fot. depositphotos).
Z czasem, przez średniowiecze i renesans, kwaśne sosy na bazie octu i oleju pojawiały się w całej Europie – jednak to we Francji, mniej więcej od XVII wieku, zaczęły cieszyć się niebywałą popularnością.
Sama nazwa vinaigrette pochodzi od francuskiego słowa vinaigre (ocet), a w kuchni klasycznej pojawiła się około XVIII wieku. Co ciekawe, w XIX wieku vinaigrette nie odnosiła się tylko do sosu – w języku francuskim tym mianem określano również małe flakoniki z aromatyzowanym octem, które damy nosiły w torebkach, by ożywić się zapachem w razie… osłabnięcia.
Klasyczny winegret, jaki znamy dziś – w proporcji 3:1 (oliwa:ocet), z dodatkiem musztardy dijon lub szalotki – został ustandaryzowany przez kucharzy epoki haute cuisine. W ich dziełach sos winegret figuruje jako podstawowy element zimnej kuchni francuskiej, idealny do warzyw, owoców morza i galaretek mięsnych.
Słońce w kuchni! 5 przepisów na lekkie sałatki, które Cię zaskoczą!
Współcześnie winegret zyskał miano „sosu uniwersalnego” – jego skład jest na tyle elastyczny, że występuje w kuchniach całego świata, od Japonii (gdzie często dodaje się sos sojowy lub miso), po USA (gdzie popularne są winegrety na bazie syropu klonowego lub cytrusów).
Klasyczny francuski winegret
Jeśli miałby istnieć jeden uniwersalny sos do wszystkiego – to właśnie ten. Zaskakująco złożony w swojej prostocie – ostry od czosnku, lekko słodki od miodu, kremowy dzięki musztardzie i z perfekcyjnym kwasowym podbiciem.
To sos, który można dopasować do sałat z rukolą, ziemniaków z fasolką szparagową albo ryb z patelni. Jeśli chcesz zrozumieć, jak działa klasyka – zacznij od tego.
Klasyczny sos winegret (fot. depositphotos).
Składniki:
- 4 łyżki oliwy z oliwek
- 2 łyżki białego lub czerwonego octu winnego
- 1 łyżeczka musztardy dijon
- 1 przeciśnięty ząbek czosnku
- 1/2 łyżeczki miodu lub syropu klonowego
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
Wszystkie składniki umieścić w słoiczku, zamknąć i mocno wstrząsnąć, by całość dobrze się połączyła.
Pomarańczowy winegret
Ten sos świetnie odnajduje się w daniach, które chcą czegoś więcej niż „olej i ocet”. Pasuje do ciepłych sałatek z pieczonymi warzywami, do drobiu z grilla i do sera pleśniowego. Jeśli polejesz nim rukolę i kozi ser, masz gotową przystawkę na kolację z efektem WOW.
Winegret na soku pomarańczowym (fot. depositphotos).
Składniki:
- 4 łyżki oliwy z oliwek
- 2 łyżki soku z pomarańczy
- 1 łyżeczka musztardy dijon
- 1 łyżeczka miodu
- 1/2 łyżeczki posiekanego rozmarynu (opcjonalnie)
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
Wszystkie składniki umieścić w słoiczku, zamknąć i mocno wstrząsnąć, by całość dobrze się połączyła.
Orzechowy winegret z nutą sezamu
Ten dressing łamie wszystkie zasady klasycznego winegretu i robi to z dumą. Zamiast lekkiego, płynnego sosu dostajesz gęstą, kremową emulsję, która ma moc przytulania się do warzyw, makaronu albo tofu. Masło orzechowe wnosi strukturę i głębię umami, a ocet ryżowy delikatnie balansuje ten ciężar. Sos sojowy podkręca smak, a olej sezamowy dodaje dymnej nuty.
To dressing idealny do dań typu bowl – sałatek z kapusty, marynowanych ogórków, marchewki julienne, grillowanego kurczaka lub pieczonych batatów. Nie będzie „ledwie tłem” – ten sos gra główną rolę.
Winegret na bazie masła orzechowego (fot. depositphotos).
Składniki:
- 3 łyżki masła orzechowego (gładkiego, bez kawałków orzechów)
- 2 łyżki octu ryżowego
- 1 łyżka sosu sojowego
- 1 łyżeczka miodu lub syropu klonowego
- 1 łyżeczka oleju sezamowego
- 2-3 łyżki ciepłej wody
Przygotowanie:
Wszystkie składniki (oprócz wody) umieścić w słoiczku, zamknąć i mocno wstrząsnąć, by całość dobrze się połączyła. Następnie stopniowo dodawać wodę, aby uzyskać pożądaną konsystencję.
Winegret z imbirem i kolendrą
Jednym słowem, z azjatyckim charakterem. Ostry imbir, świeżość limonki lub octu ryżowego, kolendra, miód i nuty chili – to wszystko razem tworzy eksplozję smaków, która nie pozostawia miejsca na nudę. Bazuje na oleju sezamowym, który wnosi głębię i egzotyczny aromat.
To winegret do sałatek z mango, do krewetek, do dań z makaronem soba, do ryżu jaśminowego. Świetnie się sprawdzi w kuchni roślinnej, ale potrafi też pięknie podkręcić tatara z łososia.
Winegret w stylu azjatyckim (fot. depositphotos).
Składniki:
- 4 łyżki oleju sezamowego
- 2 łyżki sosu sojowego
- 1 łyżka octu ryżowego lub soku z limonki
- 1 łyżeczka startego imbiru
- 1 łyżeczka miodu
- 1 łyżka posiekanej kolendry
- 1/2 łyżeczki płatków chili (opcjonalnie)
Przygotowanie:
Wszystkie składniki umieścić w słoiczku, zamknąć i mocno wstrząsnąć, by całość dobrze się połączyła.
4 wskazówki na koniec!
- Nie bój się eksperymentować z kwaśnym składnikiem – cytrusy, ocet balsamiczny, jabłkowy, winny, ryżowy – każdy nada inną nutę.
- Zasada 3:1 to punkt wyjścia, a nie dogmat. Jeśli lubisz kwaśniej, zmień proporcje.
- Musztarda, miód i czosnek to sojusznicy sosu – pomagają utrzymać emulsyjność i balansować smak.
- Tłuszcz ma znaczenie – nie tylko oliwa. Spróbuj oleju z orzechów włoskich, dyniowego, sezamowego.
Zuza Milewska
(fot. depositphotos)
