Najczęściej stosowane konserwanty w jedzeniu. Sprawdź, które mogą szkodzić Twojemu zdrowiu!

Czytasz etykietę i widzisz listę tajemniczych oznaczeń: E200, E250, E621… Brzmi jak szyfr? Spokojnie, nie jesteś sam! Większość z nas codziennie zjada konserwanty, często nie mając pojęcia, co tak naprawdę kryje się w składzie ulubionych produktów.

Konserwanty przedłużają trwałość żywności, chronią przed pleśnią i bakteriami – brzmi dobrze, ale niektóre z nich mogą mieć ciemną stronę. Od nieszkodliwej witaminy C po podejrzane azotyny w wędlinach – warto wiedzieć, co tak naprawdę ląduje na naszym talerzu.

Czy wszystkie „E” są złe? Które konserwanty można jeść bez obaw, a które lepiej omijać szerokim łukiem? Sprawdzamy!

  NIESZKODLIWE DLA ZDROWIA 

Nie wszystkie dodatki do żywności muszą budzić niepokój! Wiele naturalnych substancji stosowanych masowo w produkcji spożywczej jest całkowicie bezpiecznych dla zdrowia.

NATURALNE BARWNIKI:

✅ E100 – kurkumina → żółty barwnik, przeciwutleniacz.
Gdzie? Curry, sery i margaryna.

✅ E101 – ryboflawina (witamina B2) → żółty barwnik, wzmacnia smak.
Gdzie? Płatki śniadaniowe, sery.

✅ E140 – chlorofil → zielony barwnik, naturalny antyoksydant.
Gdzie? Gumy do żucia, lody.

✅ E153 – węgiel roślinny → czarny barwnik.
Gdzie? Lukrecja, sery dojrzewające.

✅ E162 – czerwień buraczana (betanina) → czerwony barwnik.
Gdzie? Soki, jogurty, desery.

✅ E160a – karoteny (prowitamina A) → pomarańczowy barwnik.
Gdzie? Margaryna, sery.

✅ E163 – antocyjany → niebiesko-fioletowe barwniki z owoców.
Gdzie? Wino, dżemy, napoje.

REGULATORY KWASOWOŚCI I KONSERWANTY:

✅ E170 – węglan wapnia → minerał, regulator kwasowości.
Gdzie? Proszek do pieczenia, sery.

✅ E260 – kwas octowy → naturalny konserwant, składnik octu.
Gdzie? Marynaty, sosy.

✅ E261 – octan potasu → konserwant i regulator kwasowości.
Gdzie? Pieczywo.

✅ E262 – octan sodu → stabilizuje pH, przedłuża trwałość.
Gdzie? Marynaty, sery.

✅ E263 – octan wapnia → przeciwutleniacz, regulator kwasowości.
Gdzie? Pieczywo.

✅ E270 – kwas mlekowy → produkt fermentacji, konserwant.
Gdzie? Kiszonki, nabiał.

✅ E296 – kwas jabłkowy → naturalny kwas, poprawia smak.
Gdzie? Soki, cukierki.

✅ E300 – kwas askorbinowy (witamina C) → przeciwutleniacz, chroni przed psuciem.
Gdzie? Napoje, wędlin

✅ E306 – tokotrienole i tokoferole (witamina E) → chronią tłuszcze przed jełczeniem.
Gdzie? Oleje, margaryna.

EMULGATORY I ZAGĘSTNIKI:

✅ E322 –lecytyna → Naturalny emulgator.
Gdzie? Czekolada, majonez, pieczywo.

✅ E325 – mleczan sodu → stabilizator i konserwant.
Gdzie? Jogurty, sery.

✅ E326 – mleczan potasu → regulator kwasowości.
Gdzie? Wędliny, sery.

✅ E330 – kwas cytrynowy → naturalny konserwant, poprawia smak.
Gdzie? Napoje, cukierki.

✅ E406 – agar → roślinny zagęstnik z alg.
Gdzie? Galaretki, desery.

✅ E410 – mączka chleba świętojańskiego → naturalny zagęstnik.
Gdzie? Lody, sosy.

✅ E412 – guma guar → naturalny zagęstnik.
Gdzie? Jogurty, majonez.

✅ E440 – pektyny → naturalny żelujący składnik owoców.
Gdzie? Dżemy, galaretki.

✅ E450 – fosforany → regulują konsystencję.
Gdzie? Sery topione, pieczywo.

✅ E460 – celuloza → błonnik roślinny, stabilizuje teksturę.
Gdzie? Suplementy diety, desery.

✅ E471 – mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych → emulgatory, stabilizują tłuszcze.
Gdzie? Margaryna, ciasta, chipsy.

INNE:

✅ E500 – węglan sodu → spulchniacz.
Gdzie? Proszek do pieczenia, ciastka.

✅ E901 – wosk pszczeli → naturalny konserwant i powłoka ochronna.
Gdzie? Owoce, czekoladki.

  NIESZKODLIWE W UMIARKOWANYCH ILOŚCIACH 

Nie wszystkie sztuczne dodatki do żywności są szkodliwe, ale warto zachować umiar! Niektóre substancje są uznawane za bezpieczne w umiarkowanych ilościach – spożywane w nadmiarze mogą wywoływać niepożądane efekty, jak bóle głowy czy problemy trawienne.

 BARWNIKI SPOŻYWCZE:

⚠️E171 – dwutlenek tytanu → biały barwnik, podejrzewany o działanie prozapalne i możliwość odkładania się w organizmie.
Gdzie? Słodycze, gumy do żucia, wypieki, polewy, suplementy diety.

REGULATORY KWASOWOŚCI I KONSERWANTY:

⚠️E200 – kwas sorbowy → konserwant, który w nadmiarze może podrażniać przewód pokarmowy.
Gdzie? Pieczywo, sery, przetwory owocowe, napoje gazowane.

⚠️E202 – sorbinian potasu → może działać drażniąco na błony śluzowe.
Gdzie? Konfitury, soki, sery pleśniowe, wina.

⚠️E203 – sorbinian wapnia → podobny do E202, może wywoływać podrażnienia przy nadmiernym spożyciu.
Gdzie? Produkty mleczne, sery, konserwy warzywne.

⚠️E221 – Siarczan (IV) sodu → środek wybielający i konserwujący, może powodować podrażnienia układu oddechowego.
Gdzie? Suszone owoce, przetwory owocowe, niektóre napoje.

⚠️E280 – kwas propionowy → może powodować reakcje alergiczne i podrażnienia żołądka.
Gdzie? Pieczywo, produkty zbożowe, ciasta pakowane.

⚠️E281 – propionian sodu → używany w produktach zbożowych, w nadmiarze może wpływać na florę jelitową.
Gdzie? Pieczywo, tortille, fast foody.

⚠️E327 – mleczan wapnia → może powodować zaburzenia mineralizacji kości.
Gdzie? Produkty mleczne, napoje dla sportowców, konserwy mięsne.

⚠️E330 – kwas cytrynowy → popularny regulator kwasowości, może osłabiać szkliwo zębów i powodować podrażnienia żołądka.
Gdzie? Napoje gazowane, cukierki kwaśne, konserwy warzywne.

⚠️E338 – kwas fosforowy → w nadmiarze może wypłukiwać wapń z organizmu.
Gdzie? Cola, napoje energetyczne, sosy.

EMULGATORY I ZAGĘSTNIKI:

⚠️E414 – guma arabska → może powodować wzdęcia i problemy trawienne.
Gdzie? Słodycze, polewy, napoje gazowane, gumy do żucia.

⚠️E420 – sorbitol → substancja słodząca i stabilizująca, w nadmiarze działa przeczyszczająco.
Gdzie? Produkty light, gumy do żucia bez cukru, dietetyczne słodycze.

INNE:

⚠️E621 – glutaminian sodu (MSG) → wzmacniacz smaku, w dużych ilościach może powodować bóle głowy i nadciśnienie.
Gdzie? Gotowe przyprawy, zupy instant, dania chińskie, przekąski.

⚠️E951 – aspartam → sztuczny słodzik, potencjalnie szkodliwy dla osób z fenyloketonurią.
Gdzie? Napoje „zero”, gumy do żucia, produkty „light”.

⚠️967 – ksylitol → może powodować silne dolegliwości trawienne w większych ilościach.
Gdzie? Gumy do żucia, pasty do zębów, słodycze bez cukru.

  SZKODLIWE DLA ZDROWIA 

Niektóre dodatki do żywności mają udowodniony, szkodliwy wpływ na zdrowie i mogą przyczyniać się do poważnych chorób, w tym nowotworów. Stosowane w nadmiarze, mogą prowadzić do stanów zapalnych, obciążać wątrobę, zakłócać pracę układu hormonalnego i przyczyniać się do mutacji komórek. Często występują w wysoko przetworzonej żywności, gotowych daniach, słodyczach czy napojach gazowanych.

 BARWNIKI SPOŻYWCZE:

🚫E102 – tartrazyna → syntetyczny żółty barwnik, może powodować alergie, nietolerancję histaminy i nadpobudliwość.
Gdzie? Żelki, napoje gazowane, chipsy, ciastka.

🚫E104 – żółcień chinolinowa → może wywoływać reakcje alergiczne i problemy skórne.
Gdzie? Napoje gazowane, gumy do żucia, słodycze.

🚫E110 – żółcień pomarańczowa → podejrzewana o działanie rakotwórcze, może powodować nadpobudliwość.
Gdzie? Słodycze, dżemy, produkty instant, chipsy.

🚫E120 – kwas karminowy (koszenila) → może powodować reakcje alergiczne, w tym astmę i anafilaksję.
Gdzie? Jogurty, napoje, słodycze, wędliny.

🚫E122 – Azorubina → czerwony barwnik syntetyczny, może powodować alergie, astmę i nietolerancję histaminy.
Gdzie? Galaretki, cukierki, jogurty smakowe, desery.

🚫E124 – czerwień koszenilowa → podejrzewana o działanie rakotwórcze.
Gdzie? Napoje, słodycze, lody, ciasta.

🚫E127 – erytrozyna → może wpływać na funkcjonowanie tarczycy.
Gdzie? Wiśnie kandyzowane, dekoracje do ciast, galaretki.

🚫E173 – aluminium (glin) → metaliczny barwnik, może odkładać się w organizmie i działać neurotoksycznie.
Gdzie? Dekoracje cukiernicze, srebrne i złote powłoki na ciastkach.

REGULATORY KWASOWOŚCI I KONSERWANTY:

🚫E211 – benzoesan sodu → może powodować nadpobudliwość u dzieci i podrażnienia żołądka.
Gdzie? Napoje gazowane, sosy, dżemy, marynaty.

🚫E220 – dwutlenek siarki → może powodować bóle głowy, astmę i podrażnienia układu oddechowego.
Gdzie? Suszone owoce, wino, piwo, konserwy warzywne.

🚫E230 – bifenyl → konserwant stosowany do zabezpieczania skórki owoców, może być toksyczny przy spożyciu w nadmiarze.
Gdzie? Skórki owoców cytrusowych (np. pomarańcze, cytryny).

🚫E232 – ortodifenyl → stosowany na skórkach owoców, podejrzewany o działanie rakotwórcze.
Gdzie? Skórki cytrusów, banany.

🚫E249 – E252 (azotany i azotyny sodu oraz azotan potasu) → mogą przekształcać się w rakotwórcze nitrozoaminy.
Gdzie? Wędliny, kiełbasy, konserwy mięsne.

🚫E320 – BHA (Butylowany hydroksyanizol) → podejrzewany o działanie rakotwórcze i wpływ na układ hormonalny.
Gdzie? Chipsy, margaryny, produkty piekarnicze.

🚫E321 – BHT (Butylowany hydroksytoluen) → może zaburzać gospodarkę hormonalną i odkładać się w organizmie.
Gdzie? Przetworzone tłuszcze, gumy do żucia, słodycze.

🚫E385 – EDTA (Wersenian wapniowo-disodowy) → może obciążać nerki i układ pokarmowy.
Gdzie? Majonezy, sosy sałatkowe, konserwy rybne.

EMULGATORY I ZAGĘSTNIKI:

🚫E407 – karagen → podejrzewany o działanie prozapalne, a w zdegradowanej formie może być rakotwórczy.
Gdzie? Jogurty, lody, mleka roślinne, śmietanki.

INNE:

🚫E952 – cyklaminian sodu → sztuczny słodzik, podejrzewany o działanie rakotwórcze.
Gdzie? Napoje dietetyczne, słodycze bez cukru.

🚫E954 – sacharyna → może zaburzać gospodarkę insulinową i być rakotwórcza w dużych dawkach.
Gdzie? Sztuczne słodziki, napoje bez cukru.

***

Ta lista to nie wyrok, ale przewodnik – niektóre konserwanty są naturalne i zupełnie bezpieczne, inne warto ograniczać, a jeszcze inne lepiej omijać szerokim łukiem. Warto zawsze wybierać produkty jak najmniej przetworzone, unikać sztucznych barwników i konserwantów w wysokich dawkach oraz czytać etykiety.

Zuza Milewska