Akademia
10 najstarszych destylarni na świecie
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, gdzie zaczęła się historia Twoich ulubionych trunków? Początkowo alkohol destylowano wyłącznie w celach leczniczych lub rytualnych. Jednak około XVI wieku zaczęto produkować destylaty z zupełnie nowego powodu – dla przyjemności.
To była ogromna zmiana. To właśnie od tego momentu ilość destylarni zaczęła gwałtownie rosnąć. W kolejnych stuleciach gorzelnie zaczęły powstawać na całym świecie, produkując wszystko, od irlandzkiej whiskey i szkockiej, po holenderski genever i chiński baijiu. Część z tych wyjątkowy miejsc działa do dzisiaj!
W tym zestawieniu zabierzemy Cię w podróż do 10 najstarszych destylarni na świecie – miejsc, gdzie dba się historię, a receptury są udoskonalane od pokoleń. Tu czas płynie wolniej. Najlepsze trunki powstają bez pośpiechu z szacunkiem do tradycji.
Niektóre z tych wyjątkowych miejsc działają nieprzerwanie od czasu swojego powstania. Inne przez dekady były zamknięte, zanim wróciły na scenę, a jeszcze inne musiały zostać odbudowane po katastrofalnych pożarach. Każda z tych gorzelni ma swoją wyjątkową historię, którą warto poznać.
1. Luzhou Laojiao Distillery — Chiny (1573)
Destylarnia Luzhou Laojiao została założona jeszcze w czasach dynastii Ming. Za datę początkową przyjmuje się 1573 rok, co oznacza, że zakład działa nieprzerwanie od 450 lat!
Wejście do piwnic, gdzie starzeją się destylaty (źródło fot. alcademics.com)
Gorzelnia jest znana wszystkim głównie jako producent baijiu, narodowego trunku Chin. Choć nie cieszy się on zbyt dużym zainteresowaniem na Zachodzie, to w rzeczywistości ten wyjątkowy destylat na bazie sorgo jest jednym z najczęściej spożywanych alkoholi na świecie
Procesy produkcji i fermentacji przeprowadzane w Luzhou Laojiao Distillery przetrwały wieki niemal w niezmienionej formie. Sama nazwa „Laojiao” oznacza „stare piwnice” i odnosi się do dołów używanych do fermentacji sorgo lub innych zbóż przed destylacją. To największa duma zakładu. Część z nich ma ponad 100 lat,co pozwala baijiu nabrać bogatszego i bardziej złożonego charakteru. Co ciekawe, w 1996 roku te piwnice zostały uznane za narodowe dziedzictwo kulturowe.
(źródło fot. Luzhou Laojiao Distillery).
2. Old Bushmills Distillery — Irlandia Północna (1608)
Tej marki żadnemu miłośnikowi whisky przedstawiać nie trzeba. Dziś to jeden z najbardziej popularnych i cenionych producentów. Jednak mało kto zdaje sobie sprawę z bogatej i długiej historii, jaka stoi za nazwą Bushmills.
Destylarnia nie miała łatwej drogi. Pod koniec XVIII wieku irlandzka whiskey stanęła przed poważnym wyzwaniem – monarchia wprowadziła podatek na słodowany jęczmień, co zmusiło wiele gorzelni do eksperymentowania z tańszymi składnikami, takimi jak niesłodowany jęczmień czy inne zboża. W ten sposób narodziła się whiskey „pot still”. Bushmills jednak pozostało wierne tradycji – w ich single maltach od zawsze używa się wyłącznie 100% słodowanego jęczmienia.
(źródło fot. Bushmills Distillery)
Wkrótce po wprowadzeniu podatku na jęczmień doszło do tragicznego pożaru, który zniszczył niemal wszystkie oryginalne budynki zakładu. Jednak Bushmills odbudował i wznowił produkcję w tym samym miejscu. Kolejne trudności pojawiły się w XX wieku, gdy zakład musiał przetrwać skutki amerykańskiej prohibicji oraz niemieckie bombardowania podczas II wojny światowej.
Mimo tych wyzwań gorzelnia Bushmills nie tylko przetrwała, ale stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek whiskey na świecie. Dziś, choć produkcja została częściowo rozszerzona na inne obiekty w regionie, główny zakład wciąż działa w swojej pierwotnej lokalizacji.
(źródło fot. Bushmills Distillery)
Zakład, otoczony pięknymi krajobrazami Irlandii Północnej, przyciąga każdego roku ponad 120 000 turystów, którzy mogą zwiedzać destylarnię, poznawać proces produkcji i degustować wyjątkowe whiskey.
3. Nolet Distillery — Holandia (1691)
Choć dziś najbardziej kojarzona jest z wódką Ketel One, historia tej destylarni sięga znacznie głębiej, do czasów, kiedy specjalizowała się w produkcji genever – tradycyjnego holenderskiego ginu.
Zakład został założony w 1691 przez Joannesa Noleta w miejscowości Schiedam. To było idealne miejsce dla rozwoju destylarni. Miasto leżało w pobliżu rzek i portów Morza Północnego, co zapewniało łatwy dostęp do wysokiej jakości surowców, takich jak zboża, oraz wygodną dystrybucję produktów na rynki lokalne i międzynarodowe.
Przez ponad 300 lat Nolet Distillery przetrwała liczne zmiany w branży alkoholowej. Kiedy inne style ginu, takie jak London Dry, zyskały na popularności, destylarnia pozostała wierna swojej „geneverowej” tradycji. Z czasem jednak producent dostrzegł nowe możliwości i rozszerzył ofertę o inne alkohole, takie jak wódka Ketel One, która zadebiutowała w 1983 roku i szybko zdobyła uznanie na całym świecie.
To, co wyróżnia to miejsce, to fakt, że po ponad trzech wiekach gorzelnia nadal jest prowadzona przez rodzinę Nolet.
(źródło fot. Nolet Distillery)
4. Mount Gay Rum Distillery — Barbados (1703)
To najstarsza nieprzerwanie działająca destylarnia rumu na świecie, której historia sięga początków XVIII wieku.
Teren, na którym dziś znajduje się zakład, pierwotnie należał do Williama Sandiforda, który nabył posiadłość o powierzchni 280 akrów, znaną w tamtym czasie jako Mount Gilboa. Wkrótce ziemia trafiła w ręce Johna Sobera, angielskiego właściciela ziemskiego, który postanowił rozwijać produkcję rumu i zatrudnił do zarządzania posiadłością Sir Johna Gaya Alleyne’a.
Widok na destylarnię (źródło fot. Mount Gay).
To właśnie on odegrał kluczową rolę w rozwoju destylarni. Dzięki jego wizji i umiejętnościom gorzelnia zaczęła produkować rum najwyższej jakości, który szybko zdobył uznanie zarówno na Barbadosie, jak i poza jego granicami. Po jego śmierci w 1801 roku, w hołdzie dla zasług, destylarnia i posiadłość zostały przemianowane na Mount Gay.
5. Kilbeggan Distillery — Irlandia (1757)
Chociaż destylarnia Bushmills w Irlandii Północnej jest najstarszą destylarnią whiskey na świecie, Kilbeggan Distillery szczyci się mianem najstarszej destylarni whiskey w Irlandii. Jej historia zaczyna się w 1757 roku, kiedy to została założona przez Matthew MacManusa w niewielkim miasteczku Kilbeggan w hrabstwie Westmeath. W 1843 roku zakład został zakupiony przez Johna Locke’a (nie mylić ze słynnym filozofem) – przez ponad sto lat rodzina Locke’a zarządzała firmą.
To pod ich kierownictwem destylarnia przeżywała swoje najlepsze czasy, produkując wysokiej jakości whiskey, która zdobyła popularność nie tylko w Irlandii.
(źródło fot. Kilbeggan Distillery).
Niestety XX wiek okazał się trudnym okresem dla wielu irlandzkich destylarni, w tym Kilbeggan. Wysokie podatki, koszty transportu, wielki kryzys w Irlandii, a także amerykańska prohibicja (1920-1933), która odcięła kluczowy rynek eksportowy, doprowadziły do poważnych problemów finansowych. W 1954 roku rodzina Locke musiała wstrzymać produkcję, a trzy lata później, w 1957 roku, destylarnia została zamknięta. Na szczęście to nie koniec historii Kilbeggan.
Po 30 latach, w 1988 roku Cooley Distillery kupiła gorzelnię oraz licencję na produkcję whiskey. Nowy właściciel miał przywrócić markę do życia, co mu się udało. Przełomowy moment nadszedł w 2007 roku, kiedy produkcja whiskey powróciła do oryginalnego obiektu w Kilbeggan. W jednym z pierwotnych magazynów uruchomiono ponownie działającą destylarnię, która dziś jest zarówno miejscem produkcji, jak i popularną atrakcją turystyczną.
(źródło fot. Kilbeggan Distillery).
6. The Glenturret Distillery — Szkocja (1763)
Historia The Glenturret to opowieść o przetrwaniu, tradycji i odrodzeniu. Założona w 1763 roku, destylarnia przez ponad 260 lat zmagała się z wieloma wyzwaniami, ale mimo to pozostała symbolem szkockiego dziedzictwa, jeśli mowa o produkcji whisky.
Pierwotnie znany jako Thurot Distillery, zakład został założony w 1763 roku na mocy umowy dzierżawy od Sir Patricka Murraya z Ochtertyre. W 1814 roku destylarnię kupił Thomas MacInnes, który zmienił jej nazwę na The Hosh Distillery. Nazwa The Glenturret, pod którą znamy ją dziś, pojawiła się dopiero w 1875 roku.
Jak wiele destylarni w tamtych czasach, The Glenturret musiała stawić czoła trudnościom, które pojawiły się w pierwszej połowie XX wieku. Wysokie podatki na alkohol, światowe kryzysy gospodarcze oraz amerykańska prohibicja znacząco ograniczyły rynek zbytu. W efekcie produkcja whisky została wstrzymana w 1923 roku, a destylarnia pozostawała zamknięta przez ponad trzy dekady.
Dopiero w 1957 roku James Fairlie kupił zakład, przywrócił oryginalny sprzęt destylacyjny i postawił na tradycyjne metody destylacji. W 2019 roku destylarnia przeszła w ręce Hansa Wyssa i francuskiej firmy Lalique Group.
(źródło fot. The Glenturret Distillery)
7. Bowmore Distillery — Szkocja (1779)
Pierwsza pisemna wzmianka o destylarni Bowmore pochodzi z 1779 roku, kiedy przedsiębiorca David Simon uzyskał dzierżawę ziemi na wyspie Islay, tworząc tym samym pierwszą destylarnię na wyspie.
W 1837 roku rodzina Simon sprzedała destylarnię braciom Williamowi i Jamesowi Mutterom, którzy przez kolejne 50 lat rozwijali jej działalność. Bracia Mutter wprowadzili innowacje, zwiększyli produkcję i rozwinęli eksport.
Podczas II wojny światowej, w 1940 roku, destylarnia została przejęta przez Królewskie Siły Powietrzne (Royal Air Force) i przekształcona w bazę wojskową. W latach 1940-1943 stacjonowały tu trzy eskadry alianckie, które korzystały z jej strategicznego położenia na wyspie Islay. Produkcja whisky została wstrzymana na czas wojny, ale po jej zakończeniu Bowmore powróciła do swojej pierwotnej działalności.
8. Strathisla Distillery — Szkocja (1786)
Strathisla Distillery jest często opisywana jako jedna z najpiękniejszych destylarni na świecie. Pierwotnie budynek, w którym dziś mieści się zakład, służył jako browar dla lokalnego klasztoru. W 1786 roku George Taylor i Alexander Milne założyli tam destylarnię, produkując whisky pod nazwą Milltown. Zakład bardzoszybko zyskał popularność.
W 1949 roku destylarnia stanęła w obliczu poważnych problemów, gdy jej właściciele zostali oskarżeni o oszustwa podatkowe. Na szczęście, rok później, w 1950 roku, James Barclay działający w imieniu Seagram Company – właściciela marki Chivas Regal – odkupił destylarnię i postanowił przywrócić jej dawną świetność. To właśnie wtedy zmieniono nazwę na Strathisla Distillery.
(źródło fot. Chivas)
Dziś Strathisla jest nie tylko jedną z najstarszych destylarni w regionie Speyside, ale także ważnym miejscem na mapie szkockiej whisky. Jej wyjątkowa whisky single malt odgrywa kluczową rolę w mieszankach Chivas Regal.
9. Balblair Distillery — Szkocja (1790)
W malowniczym regionie Highlands, w 1790 roku, John Ross założył Balblair Distillery. Przez ponad sto lat była ona rodzinnym biznesem – John Ross, jego synowie i wnuki z sukcesem zarządzali zakładem, produkując whisky cenioną w całej Szkocji.
W 1894 roku Balblair przeszła w ręce Alexandra Cowana, który zdecydował się na rozbudowę destylarni i rozwinięcie jej potencjału produkcyjnego. Niestety presja ekonomiczna i zmieniające się warunki rynkowe zmusiły destylarnię do zamknięcia w 1911 roku. Ostatnie butelki Balblair opuściły magazyny w 1932 roku.
- Dowiedz się więcej! Balblair. Jakość ponad wszystko.
(źródło fot. Balblair Distillery)
W 1948 roku, po 37 latach nieaktywności, destylarnia wznowiła działalność pod kierownictwem Roberta „Bertie” Cumminga, który unowocześnił zakład.
Dziś Balblair jest częścią Inver House Distillers i znana jest z wyjątkowych whisky, które oddają charakter regionu Highlands. Destylarnia słynie z wydawania swoich trunków jako rocznikowych edycji (vintage), co wyróżnia ją na tle innych szkockich producentów.
(źródło fot. Balblair Distillery)
10. Oban Distillery — Szkocja (1794)
Destylarnia Oban to miejsce wyjątkowe – nie tylko ze względu na swoje whisky, ale także dlatego, że to właśnie wokół niej powstało całe miasto o tej samej nazwie. W 1780 roku bracia John i Hugh Stevenson zakupili wyspę Belnahua, aby zrealizować swoją wizję stworzenia nowego miasta portowego. W 1794 roku, w samym sercu tego rozwijającego się miasteczka, założyli destylarnię, która stała się jednym z fundamentów lokalnej gospodarki.
Choć destylarnia zmieniała właścicieli na przestrzeni lat, nadal działa w swojej pierwotnej lokalizacji. Jest znana na całym świecie z produkcji wyjątkowych whisky typu single malt, które wyróżniają się bogatym i złożonym smakiem z nutami owoców, morskiej bryzy i delikatnego torfu.
(źródło fot. Oban Distillery)
Destylarnia Oban to także popularny punkt na mapie miłośników whisky – położona w malowniczym mieście portowym, otoczona pięknymi krajobrazami, przyciąga turystów z całego świata
Konrad Bukowski
(fot. depostohotos)
